:: بازدید امروز : 6206
:: باردید دیروز : 0
:: بازدید هفته : 10000
:: بازدید ماه : 6206
:: بازدید سال : 6206
:: بازدید کلی : 1467549

پایان نامه مدیریت:ارائه قابلیت کاربرد صندوق سرمایهگذاری مشترک بیمهای در بازارهای مالی

نوشته شده توسط : admin

عقد و ایقاع

به طور کلی معاملات (غیر از عبادات) به دو دسته تقسیم میشوند؛ عقد و ایقاع.

۲-۳-۱- عقد

عقد عبارت است از اینکه یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آنها باشد.

۲-۳-۲- ایقاع

اگر امری باشد که از نظر حقوقی صرفاً در سلطه یک طرف باشد، در این صورت برای تصرف یک طرف به قبول طرف دیگر نیاز نباشد، به آن ایقاع میگویند. به عنوان مثال فردی که طلبکار است و بخواهد از طلب خود صرف نظر کند، در این صورت سلطه امر مربوط به خود اوست و فرد دیگری در آن دخیل نیست و نیازی به قبول طرف مقابل ندارد. بر این اساس بیمه، تصرف در سلطه دو طرف است: بیمهگر و بیمهگذار و در نتیجه بیمه عقد است. (شهید مرتضی مطهری, ۱۳۶۴)

لازم به یادآوری است که هر معاملهای که انجام میشود لازم نیست که در یکی از اشکال عمومی معاملات مانند بیع، اجاره، وکالت، ودیعه و … قرار گیرد؛ بلکه در صورتی که اصول صحت عقد و معاملات بر آن حاکم باشد، صحیح است. در این بین لازم به یادآوری است که در باب بیمه اگر عوضین مال در نظر گرفته شود و یک طرف عوض، مبلغ مجهولی است که بیمهگر در صورت بروز خسارت یا وقوع حادثه، پرداخت خواهد کرد و طرف دیگر مبلغ معلومی است که بیمهگزار میپردازد که در بعضی اقسام بیمه مانند بیمه عمر همین هم مجهول است، از نظر فقهی قابل توجیه نیست؛ زیرا یکی از شروط صحت معامله غرری نبودن است.

فقها در باب بیمه بیان مینمایند که در معامله بیمه آنچه که از طرف بیمهگر به بیمهگزار میرسد پول نیست که مجهول باشد؛ بلکه آن چه که بیمه را امری معقول و مشروع میکند، نفس تعهد بیمهگر است. این تعهد بیمهگر برای بیمهگزار ارزش دارد و در صورت نبود بیمهگر، بیمهگزار همیشه با نوعی اضطراب همراه خواهد بود. بیمهگزار به دنبال کسی است که در مقابل بروز خسارت، به او اطمینان بدهد. در واقع کار بیمهگر ایجاد تامین و امنیت خاطر برای بیمهگزار است و این عمل ارزش دارد. (شهید مرتضی مطهری, ۱۳۶۴)

۲-۳-۳- ایجاب و قبول

ایجاب کننده آن است که معامله در موضوع تحت تصرف او صورت میگیرد و قبول کننده آن کسی است که فقط ارزش را میپردازد. منظور اصلی، مبادله آن چیزی است که نزد ایجاب کننده است. اما باید به این نکته نیز توجه نمود که هیچ لزومی ندارد که در همه عقدها ایجاب و قبول باشد (یک طرف حتماً اصالت داشته باشد و طرف دیگر اصالت نداشته باشد) و به اصطلاح عوض و معوض باشد. ممکن یک معامله صد در صد معاوضه باشد و هر دو طرف به یک نسبت اصالت داشته باشند. به عنوان مثال لزومی ندارد که در معاوضه دو خانه به صورت ایجاب و قبول و یا عوض و معوض باشد. میتواند بیع باشد به طوری که یک خانه را مبیع و خانه دیگر را ثمن قرار دهند. در این حالت این معاوضه در باب بیع نبوده و معامله جدیدی است و هیچ ضرورتی ندارد که مقررات خاص بیع را داشته باشد. بنابراین در باب بیمه نیز میتوان گفت که بیمه، معاملهای است که در آن ایجاب و قبول شرط نیست و ضرورتی ندارد که یک طرف، عوض و طرف دیگر معوض فرض شود. در نتیجه بیمه معامله مستقلی است. همچنین در عقد، لازم نیست که معاوضه هم در کار باشد. به عنوان مثال عقد نکاح این گونه بوده و معاوضه نیست. حتی مهریه نیز به عنوان هدیه مطرح است[۱].

۲-۳-۴- عقد لازم و جایز

عقد لازم آن است که هر یک از طرفین بعد از انجام معامله دیگر نمیتواند آن را فسخ نماید؛ مانند بیع. اما عقد جایز عقدی برگشتپذیر است؛ مانند وکالت. (شهید مرتضی مطهری, ۱۳۶۴)

[۱] قرآن کریم